Theo Bộ Y tế, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử trong thanh, thiếu niên Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng. Theo điều tra, tình hình sử dụng thuốc lá điện tử ở nhóm tuổi 13-15 vào năm 2022 là 3,5%, so với năm 2019 là 2,6%. Những thành tựu Việt Nam đã đạt được trong việc giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong gần 10 năm qua có nguy cơ bị phá bỏ bởi việc gia tăng sử dụng thuốc lá điện tử đang nhắm vào giới trẻ. Đặc biệt, xu hướng sử dụng thuốc lá điện tử đang gia tăng ở nhóm tuổi 15 - 24 (chiếm 7,3%) so với các nhóm 2- 44 tuổi (chiếm 3,2%) và nhóm 45- 64 tuổi (chiếm 1,4%).
Hiện nay nổi lên ở các đối tượng trẻ em nữ ở trong học đường ở từ độ tuổi đang học lớp 6->lớp 9 là rất phổ biến. Do một số nguyên nhân cơ bản như sau:
Thứ nhất: Sự bùng nổ công nghệ thông tin,ngoài gờ lên lớp ra các phụ huynh thầy cô khó giám sát được việc sử dụng điện thoại truy cập của các em, nên các em dễ tiếp cận rất nhanh trên các trang wed.
Thứ hai: Đời sống văn hóa của một số bộ phận gia đình phụ huynh ở vùng sau vùng xa còn gặp khó khăn, do trình độ học vấn thấp, toàn lao động chân tay, nên thường xuyên xuống các khu đô thị tìm kiếm việc làm như những công việc phụ xây và một số công việc nạng khác quanh năm chỉ có tết mới về, con cái gửi lại ông bà, phó mặc cho các thầy cô ở trường bản trú. Từ đó các em thiếu sự quan tâm thường xuyên các các phụ huynh, nhiều em chốn học bỏ học vì đua đòi với bạn như xuống trường phải có điện thoại, có xe. Để con cháu mình đị học ông, bà lại mua điện thoại, sim mạng cho các cháu mà việc sử dụng khó có giám sát
Thứ ba: Hiện tượng buôn bán thuốc lá nói chung, điện tử nói riêng tràn lan trên thị trường, nhất là bán hàng trên không gian mạng, mà cơ quan kiểm tra thì theo đợt tiến hành kiểm tra, mà cơ quan nhà nước và pháp luật thì mới cấm trẻ hút thuốc, cấm hút thuốc ở trường học nơi công cộng mà chưa có luật cấm buôn bán và sản xuất thuốc lá. Tuy Quốc hội vừa họp bàn trong thời gian qua về vấn đề này. Để chờ có luật nghiêm cấm và sản xuất thuốc lá ( thuốc lá điện tử) chúng ta cần đưa ra một số biện pháp giáo dục con em mình như sau:
Thuốc lá điện tử và hệ lụy cho sức khỏe
Theo các chuyên gia y tế cho biết, hai dạng điển hình của thuốc lá thế hệ mới là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Các sản phẩm này đều có chứa các thành phần hóa chất rất độc hại cho sức khoẻ con người.
Cụ thể, chất nicotine trong các sản phẩm này là chất gây nghiện mạnh làm cho người sử dụng sẽ trở nên phụ thuộc vào các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới này, đồng thời việc sử dụng chúng có thể dẫn đến hoặc duy trì việc sử dụng các sản phẩm có chứa nicotine khác, bao gồm cả thuốc lá, cũng như tăng nguy cơ sử dụng rượu, ma tuý và các chất gây nghiện khác.
Nicotine có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ ở lứa tuổi thanh thiếu niên và thậm chí có thể gây tổn thương bào thai (dẫn đến cân nặng sơ sinh thấp, tăng nguy cơ đẻ non và tăng nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh). Khói thuốc lá thế hệ mới có chứa các chất gây ung thư, làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi, ung thư thanh quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, đột quỵ, xuất huyết não, ung thư dạ dày… ở người sử dụng chúng.
Hiện này, nhiều loại thuốc lá điện tử sử dụng các hương liệu tạo mùi thơm hấp dẫn (mùi bạc hà, cam, dâu tây, sô-cô-la, caramen…) có thể dẫn đến ngộ độc ở trẻ nhỏ do uống nhầm hoặc kích thích trẻ em, thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử. Và đây là con đường dẫn đến việc sử dụng các chất gây nghiện khác bao gồm cả hút thuốc lá truyền thống, sử dụng rượu, bia, ma túy…
Việc sử dụng thuốc lá điện tử còn có thể gây tổn thương phổi không hồi phục. Ngoài ra, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới do sử dụng pin để làm nóng và tạo ra dạng hơi, vì vậy cũng làm tăng nguy cơ bỏng và các tai nạn khác, bao gồm các vụ nổ từ thiết bị sạc điện bị lỗi hoặc sử dụng sai.
Đáng chú ý là khi các em ở độ tuổi thanh thiếu niên, do thể chất đang phát triển nên khả năng gây tác hại nhiều hơn so với người trưởng thành. Nguy hiểm hơn, lứa tuổi này lại có tâm lý thích tò mò nên càng dễ bị sa lầy. Nếu hút trong thời gian dài, thuốc lá điện tử sẽ gây nghiện và có thể gây ra ảnh hưởng tới sức khỏe các em, hậu quả lâu dài có thể gây rối loạn nhận thức, rối loạn cảm xúc, rối loạn tâm thần, trong đó ảnh hưởng nhiều nhất chính là suy giảm khả năng học tập.
Để hạn chế tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ, đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh thì vai trò của gia đình rất quan trọng, các bậc phụ huynh cần quan tâm đến con nhiều hơn và cần chú ý:
Dành thời gian quan tâm, lắng nghe trẻ và giám sát trong các hoạt trong cuộc sống của trẻ trên cơ sở tôn trọng tránh dẫn đến các hành vi chống đối do bị áp đặt.
Cần phối hợp cùng nhà trường để tìm hiểu thêm sinh hoạt, mối quan hệ của trẻ để kịp thời phát hiện những dấu hiệu bất thường ở trẻ.
Khi phát hiện những dấu hiệu bất thường, nên liên hệ với bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để được thăm khám và điều trị sớm.
Bên cạnh đó, vai trò giáo dục của nhà trường cũng là yếu tố quan trọng để trẻ ở lứa tuổi học sinh không bị lôi kéo vào những thói hư tật xấu, những tệ nạn xã hội.
Ngoài trang bị kiến thức về cách phòng tránh và các tác hại do sử dụng chất gây nghiện cho học sinh, nhà trường cần tổ chức các hoạt động ngoại khóa để giải tỏa căng thẳng sau giờ học. Đồng thời, tạo ra những sân chơi lành mạnh, bổ ích thu hút học sinh tham gia, tránh xa thuốc lá và những thú vui không lành mạnh khác...
Cùng với sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và sự chung tay của toàn xã hội hy vọng tình trạng học sinh hút thuốc lá điện tử sẽ sớm được loại bỏ khỏi môi trường học đường. Qua đó, xây dựng một thế hệ trẻ vị thành niên nói không với khói thuốc để có sức khỏe, góp phần cho sự phát triển của đất nước.
Cuối cùng chúng ta hi vọng chờ đợi sớm có bộ luật cấm sản xuất buôn bán thuốc lá (thuốc điện tử). Để phát triện con người Việt Nam có sức khỏe tốt hơn